Το σταφιδικόν ζήτημα
Συζήτησις αν πρέπει να γείνη συζήτησις
Απαρτία γίνεται περί τας 6 ½ μ.μ.
Μετά μικράν περί των πρακτικών της προηγουμένης συνεδριάσεως συζήτησιν, ο κ. Τρικούπης υποβάλλει διάφορα νομοσχέδια περί αναπληρωτικών πιστώσεων της χρήσεως του προϋπολογισμού του 1893. Ο προϋπολογισμός ούτος, λέγει, δεν εξετελέσθη υπό των συνταξάντων αυτόν, αλλά πλην τούτου και υπ’ αυτών αν εξετελείτο θα επαρουσίαζεν ανάγκας αναπληρωματικών και εκτάκτων πιστώσεων. Αι ζητούμεναι πιστώσεις αφορώσιν τις δαπάνας εκκαθαρισθείσας, εκκαθαριζομένας και εις μελλούσας να γείνουν μέχρι τέλους του έτους. Ως προς τας πρώτας όμως και τα δευτέρας ιδίως είναι ανάγκη να λάβη ταχείαν πρόνοιαν η Βουλή, διότι υπάρχουν δικαιούχοι μη δυνάμενοι να πληρωθώσιν. Είναι δε αι ζητούμεναι πιστώσεις 1) υπουργείον Εσωτερικών 1.877.000 αναπληρωματική πίστωσις και 525.000 έκαστος. 2) Υπουργείον Στρατιωτικών αναπληρωματική 1.041.000. 3) Οικονομικών 732.000. 4) Δικαιοσύνης 129.000. 5) Εξωτερικών 156.000 και 6) Παιδείας 206.090. Παρακαλεί δε την επί των οικονομικών επιτροπήν να συνέλθη και συντάξη ταχέως την έκθεσίν της.
Μεσηνέζης. Πότε θα υποβληθή ο προϋπολιγσμός του 1894;
Τρικούπης. Εντός της εβδομάδος.
Ο κ. Μπουφίδης υποβάλλει νομοσχέδιον περί απαλλαγής από του δημοτικού δασμού των εισαγομένων εκ της αλλοδαπής και μεταφερομένων εξ άλλων μερών του Κράτους σίτων, κουκουλίων, ακατεργάστων δερμάτων και βάμβακος, λόγω μεταποιήσεως ή κατεργασίας, καταθέτει δε και διαφόρους πληροφορίας.
Του κ. Μεσηνέζη επιμένοντος και πάλιν αποφασίζεται μετά τινας επερωτήσεις να αρχίση η σταφιδική συζήτησις, και το βήμα ανέρχεται ο κ. Φωτήλας, ως εισηγητής της επί του σταφιδικού ζητήματος επιτροπής. Εξετάζων δι’ ολίγων τα της παραγωγής της σταφίδος από του 1800 μέχρι σήμερον, ευρίσκει ότι ενώ το 1800 παρήγομεν 4.000 τόνους και τω 1831 είχομεν φθάσει εις 8.000, τω 1891 παρήχθησαν 192.000 τόνοι, τω 1892 ένεκα του περονοσπόρου 112.000 μόνον, το τρέχον δε έτος 180.000. Συν τη αυξήσει όμως της παραγωγής ηυξάνετο και η κατανάλωσις, μόνη δε η Γαλλία απερρόφα το ήμισυ και πλέον της όλης παραγωγής.
Παρενέπεσαν εν τω μεταξύ και κρίσεις της σταφίδος, ουδεμία όμως ως η φετεινή, διότι φέτος μας εκλείσθη η σπουδαιοτέρα αγορά, η Γαλλική. Τω 1889 κατηνάλωσεν η γαλλική αγορά 40.000 τόνους, 70.000 τω 1890, τω 1891 50.000 κλ. Φέτος δε μόνον 8.000 τόνους, ένεκα της ιδίας αυτής παραγωγής οίνων. Εάν η κρίσις αύτη εξακολουθήση, η παραγωγή θα περιορισθή, είναι άρα ανάγκη ενισχύσεως των παραγωγών, οίτινες δεν δύνανται πλέον ούτε να καλλιεργήσουν τα κτήματά των. Ποίοι είναι οι τρόποι δι’ ων δύνανται να ενθαρρυνθούν οι παραγωγοί; Η γνώμη περί περιορισμού της παραγωγής εφάνη εις την επιτροπήν παράτολμος και παρακεκινδυνευμένη. Δεν υπάρχει δε και παρόμοιον παράδειγμα. Και την ελάττωσιν της παραγωγής δια της απαγορεύσεως του χαρακώματος αποκρούει ο αγορεύων. Πρώτον τρόπον ενισχύσεως της καταναλώσεως εζήτησε, λέγει, η επιτροπή τας συμβάσεις. Εάν δε ελαττωθούν οι εις τας ψυχράς χώρας δασμοί, ως εν Δανία, Σουηδία, Νορβηγία, υπάρχει μεγάλη ελπίς ν’ αυξηθή η κατανάλωσις. Εις την Νορβηγίαν φορολογείται τώρα η σταφίς με 450 δραχμάς χαρτίνας, το χιλιόγραμμον, με 395 δε εις την Σουηδίαν. Το σπουδαιότερον όμως ζήτημα είναι τι θα κάμωμεν σήμερον. Επί τούτου εγεννήθησαν πολλαί γνώμαι και παρά τη επιτροπή. Ο αγορεύων φρονεί ότι ο κυριώτερος τρόπος ενισχύσεως της καταναλώσεως είναι η αφαίρεσις του πλεονάσματος. Πέρισυν είχαμε πλεόνασμα εκ της καταναλώσεως μόνον 8.000 τόνους και όμως αι τιμαί εξηυτελίσθησαν. Τι θα γείνη λοιπόν όταν θα περισσεύσουν 50 και 60.000 τόνοι; Εκ του περισσεύματος θα καταπίπτουν αι τιμαί. Η γνώμη δε αύτη δεν είναι ιδική του αλλά των εμπόρων Πατρών, οίτινες είναι ειδικώτεροι παντός άλλου. Εάν πωλήσωμεν 100 εκατομμύρια με τας παρούσας τιμάς, θα εισαχθούν εις τον τόπον 30.000.000. Εάν δε πωλήσωμεν μόνον 50 εκατομμύρια με 100 δραχ., θα έχωμεν εισόδημα 50.000.000. Η αφαίρεσις λοιπόν του πλεονάσματος ωφελεί.
Εις βουλυτής. Και τι να το κάμωμεν το υπόλοιπον; Να το ρίψωμεν εις την θάλασσαν;
Φωτήλας. Και εις την θάλασσαν ακόμη· και τούτο είναι προτιμότερον. Εις την θάλασσαν έρριψαν άλλοτε οι Ολλανδοί το περισσεύον ποσόν των μοσχοκαρύων, και έσωσαν το υπόλοιπον. Αλλά το περίσσευμα της σταφίδος δεν θα ριφθή εις την θάλασσαν. Ημπορούμεν να το διαθέσωμεν εις την οινοπνευματοποιίαν, η οποία και τώρα κάμνει χρήσιν, αλλά δεν ημπορεί να εξαντλήση όλον το πλεόνασμα. Οι οινοπνευματοποιοί δε λέγουν ότι αν η κυβέρνησις δώση εις αυτούς βραβεία εξαγωγής οινοπνεύματος, ειμπορούν να κάμουν μεγάλην χρήσιν της σταφίδος εις οινόπνευμα. Αλλά και εις το εξωτερικόν ημπορεί να χρησιμοποιηθή το πλεόνασμα δια την οινοπνευματοποιίαν, όπως και πολλοί πρόξενοι λέγουν εις τας εκθέσεις των, εν Ολλανδία, Βελγίω, Ρωσσία και αλλαχού. Ημπορούμεν λοιπόν να καταρτίσωμεν μίαν οινοποιητικήν εταιρίαν, εις ην να δίδωμεν το πλεόνασμα.
Παναγιωτόπουλος. Κατά τίνα τρόπον θα αφαιρήται το πλεόνασμα;
Φωτήλας. Αυτό θα το κανονίση η κυβέρνησις. Υπέδειξαν όμως και εκ Πατρών δια ψηφίσματος τον τρόπον της διαθέσεως του πλεονάσματος.
Λομβάρδος. Μόνον ότι είναι απραγματοποίητον το σχέδιον.
Φωτήλας. Είναι πραγματοποιήσιμον, κακώς δε φρονούν και πολλά της επιτροπής μέλη το εναντίον. Είναι ο μόνος τρόπος σωτηρίας του είδους.
Ρώμας. Κατά την γνώμην σας.
Παναγιωτόπουλος. Θεωρείτε σωτηρίαν του είδος εν γένει το μέτρον αυτό;
Φωτήλας. Βεβαίως. Όταν επί δύω τρία έτη έχομεν τας φετεινάς εξευτελιστικάς τιμάς, φυσικά θα παύση η παραγωγή.
Παναγιωτόπουλος. Αυτό είναι μόνον δια να πωλήται και η κακή ποιότης, η οποία σήμερον εξευτελίζει και τας καλάς ποιότητας.
Ο κ. Φωτήλρας επιμένει υποστηρίζων την γνώμην ταύτην.
Πολλοί διακόπτουν τον αγορεύοντα, παρατηρεί δε ο κ. Κρεστενίτης ότι αυτοί και πολλά άλλα μέλη της επιτροπής συντάσσονται με την γνώμη του κ. Φωτήλα, οι δε αντιφρονούντες ημπορούν να έλθουν κατόπιν να αναπτύξουν τας γνώμας των, αλλ’ όχι να διακόπτουν.
Ο κ. Φωτήλας εξακολουθών λέγει ότι δια του τρόπου αυτού ενισχύεται η παραγωγή.
Ο κ. Ράλλης παρατηρεί ότι τουναντίον περιορίζετια, αφού αφαιρείται μέγα ποσόν δια να πωληθή το υπολειπόμενον. Ούτω βεβαίως δεν ενθαρρύνεται η παραγωγή.
Εντεύθεν συνάπτεται διαλογική μεταξύ των δύο συζήτησις.
Ο κ. Πρόεδρος παρατηρεί ότι δεν είναι πλέον αυτή συζήτησις, αφού ομιλούν όλοι, είχον δε δίκαιον οι προτείναντες να γείνη η συζήτησις επί των μέτρων άτινα θα προτείνη η κυβέρνησις. Δεν είναι πλέον Βουλή αυτή· είναι σαλόνι.
Ο κ. Φωτήλας εξακολουθών υποστηρίζει δι’ ολίγων και την σύστασιν ταμείου Αμύνης και Γεωργικής Τραπέζης, καθόσον σήμερον δεν ευρίσκουν οι παραγωγοί να δανείζωνται ούτε με 25%, οφείλει δε η κυβέρνησις να υποβάλη τοιούτον νομοσχέδιον. Πώς θα ευρεθώσι τα κεφάλαια δια την Τράπεζαν, δεν είναι έργον της Βουλής, αλλά της Κυβερνήσεως. Δύναται δε η κυβέρνησις να αφήση προς τούτο 3 δραχμάς την χιλιάδα εκ του εξαγωγικού δασμού.
Αυτούς τους τρόπους εξεύρεν η επιτροπή. Δεν καυχάται ο αγορεύων ότι κατήρτισε σπουδαίόν τι δια της εκθέσεως, ούτε νομίζει ότι αι γνώμαί του είναι αι ορθότεραι. Όταν όμως ακούση ορθοτέρας των ιδικών του, προθύμως θα καταδικάση τας ιδικάς του.
Κατελθόντος του βήματος του κ. Φωτήλα γεννάται το ζήτημα αν πρέπει να εξακολουθήση η συζήτησις αύτη, ή αν επιληφθή η Βουλή της ημερησίας διατάξεως. Ο κ. Ευταξίας φρονεί ότι η συζήτησις αποβάλλει την σπουδαιότητά της, αν πρόκειται να γίνεται μίαν ώραν καθ’ εκάστην και να διακόπτεται. Ο κ. Τρικούπης απαντά ότι πρέπει να μη παραμελήται και η ημερησία διάταξις, εφόσον έχει αντικείμενα χρήζοντα της ψήφου της Βουλής. Ο κ. Παναγιωτόπουλος θεωρεί την αρξαμένην περί της σταφίδος συζήτησιν ακαδημαϊκήν, φρονών ότι εις ουδέν θα απολήξη αποτέλεσμα.
Ο κ. Τρικούπης απαντά ότι η Βουλή οφείλει να εργασθή καθ’ ον τρόπον κρίνει επωφελέστερον. Η κυβέρνησις δεν δύναται να υποβάλη τώρα τα νομοσχέδιά της, θα τα υποβάλη όμως εντός της Συνόδου ταύτης. Εάν όμως η βουλή θέλει να συζητήση εν τω μεταξύ, θα είναι καλόν, καθόσον εκ της συζητήσεως ταύτης θα φανή τι ο τόπος δύναται να δεχθή και τι δεν δύναται· διότι τα ληφθησόμενα μέτρα είναι έκτακτα, πρέπει δε να γνωρίζη η κυβέρνησις το πνεύμα του τόπου, ουδέν δεν δύναται άνευ της γνώμης των σταφιδοκτημόνων. Εάν δε η βουλή δεν θέλει να συζητήση προ της επιβολής των νομοσχεδίων της κυβερνήσεως, τότε αύτη θα υποβάλη ταύτα. Ο κ. Καραπάνος φρονεί ότι αφού έγεινεν η εισήγησις του ζητήματος, πρέπον είναι να εξακολουθήση η συζήτησις, να τεθή δε το ζήτημα εν τη ημερησία διατάξει και να συζητήται καθ’ εκάστην.
Αντιτείνει όμως ο κ. Μεσηνέζης. Εν τη Βουλή, λέγει, δεν γίνονται συζητήσεις ακαδημαϊκαί, αλλά πρακτικαί. Εάν δε δεν υπάρχη ωρισμένον θέμα, καταντά θεωρητική η συζήτησις, και εκ ταύτης η Βουλή εις ουδέν συμπέρασμα δύναται να φθάση. Εάν λοιπόν η κυβέρνησις δεν είναι εις κατάστασιν να υποβάλη ίδια μέτρα, να αναβληθή η περαιτέρω συζήτησις.
Πρόεδρος. Να αναβληθή λοιπόν η συζήτησις;
Ράλλης. Εάν η κυβέρνησις δεν έχη ακόμη εσχηματισμένην γνώμην και θέλη την αναβολήν, ημείς ουδεμίαν έχομεν αντίρρησιν. Ας αναβληθή.
Τρικούπης. Η κυβέρνησις δεν θέλει την αναβολήν. Η κυβέρνησις έχει εσχηματισμένην γνώμην, αλλ’ εις την σύνταξιν του νομοσχεδίου εγεννήθησαν ζητήματά τινα μη λυθέντα έτι. Εάν η Βουλή θέλει να εξακολουθήση η συζήτησις, η κυβέρνησις προθύμως δέχεται τούτο. Εάν όμως η Βουλή θέλει να ίδη προηγουμένως τα μέτρα της κυβερνήσεως και επί τούτων να συζητήση, τότε ας αναβληθή.
Άλλοι εντεύθεν διάλογοι μεταξύ του κ. Τρικούπη και του κ. Ράλλη και άλλων ακόμη.
Ο κ. Καραπάνος ερωτά κατόπιν τι απεφασίσθη, και ο κ. Ζυγομαλάς υποστηρίζει την αναβολήν, αφού η συζήτησις γίνεται ασκόπως, την αναβολήν θέλει και ο κ. Παναγιωτόπουλος, και η γνώμη αύτη εφάνη επικρατούσα, ότι η Βουλή εισέρχεται εις την
Ημερησίαν διάταξιν
Ψηφίζονται εις γ΄ ανάγνωσιν ασυζητητεί τα εξής νομοσχέδια.
1) Περί κυρώσεως συμφωνίας περί της νομισματικής ενώσεως.
2) Περί τροποποιήσεως του 2 άρθρου της μεταξύ Ελλάδος και των Ηνωμένων Βασιλείων Σουηδίας και Νορβηγίας υφισταμένης περί εμπορίου και Ναυτιλίας συνθήκης του 1852.
3) Περί τροποποιήσεως το περί δασών νόμου.
4) Περί καταργήσεως του περί φορολογίας υπέρ της καταδιώξεως των αρουραίων και των ακρίδων νόμου.
5) Περί τροποποιήσεως του νόμου περί διορισμού ερμηνέων της τουρκικής γλώσσης εν τοις δικαστηρίοις των νέων επαρχιών.
Εις β΄ δε τα εξής:
1) Περί κυρώσεως της μεταξύ της Γενικής Διευθύνσεως των Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων και της εν Φιούμε εδρευούσης Βασιλικής Ουγγρικής Εταιρίας ο «Αδρίας» συμβάσεως.
2) Περί κυρώσεως της μεταξύ της Γενικής Διευθύνσεως των Ταχυδρομείων και Τηλεγράφων της εν Νιουκάστλ εδρευούσης Αγγλικής Ατμοπλοϊκής εταιρίας «Prince Steamship Company Limited» συμβάσεως.
