ΠΑΤΡΑΙ, 30 Ιουνίου
Η ατέλεια της τηλεγραφικής υπηρεσίας εν τη δευτερευούση πόλει και η εσκεμμένη ίσως μεμψιμοιρία ενίων λειτουργών αυτής, μοι κατέστησε δυσχερεστάτην την θέσιν, δια να μη δυνηθώ να ικανοποιήσω την εύλογον των αναγνωστών του Άστεως περιέργειαν περισσότερον ή όσον ηδυνήθην να το κάμω. Παρενεβλήθησαν δυσχέρειαι τοιαύται εν τω τηλεγραφείω εκ μέρους της υπηρεσίας εις τον τύπον ολόκληρον ανεξαιρέτως, τας οποίας, αν η Κεντρική Διεύθυνσις της υπηρεσίας παρισταμένη αοράτως την ώραν εκείνην αντελαμβάνετο, θα ηδημόνει αναμφιβόλως, διότι εις εποχήν προόδου λειτουργοί της υπηρεσίας ταύτης, ουχί μόνον, ως ώφειλον, δεν παρέχουν, καθώς εις άπαντα τον πολιτισμένον κόσμον συμβαίνει, ευκολίας παντίας, αλλ’ εξ εναντίας παρεμβάλλουν δημιουργούντες εμπόδια άπειρα, σκοπόν ουδένα έτερον έχοντα ίσως ή την έμμεσον ματαίωσιν της αποστολής των τηλεγραφικών ανταποκρίσεων, των εις βάρος της Κυβερνήσεως παριστωσών, ζωντανά, ζωηρά, όπως ήσαν, όπως έγειναν, απαραλλάκτως, μετ’ ακριβείας και εντελείας φωτογραφικής, τα πράγματα.
Αλλά εις τι ωφέλησεν η τακτική της τηλεγραφικής υπηρεσίας;
Μήπως ταχυδρομικώς, εάν δεν εγίνετο η τηλεγραφική περιγραφή, δεν θα εξιστορούντο τα του συλλαλητηρίου ακριβώς;
Το χθεσινόν συλλαλητήριον ήτο ομολογουμένως άηθες όλως δια τας Πάτρας. Χιλιάδες αμέτρητοι κόσμου παρεστάθησαν, άνευ διακρίσεως κομματικών συμπαθειών και μετ’ ευλαβείας ήκουσαν αγορητήν σταφιδοκτήμονα, μετ’ εξέχου δυνάμεως λόγου, παραστήσαντα την κατάστασιν των σταφιδοφόρων επαρχιών.
Ήκουσαν τον πρόεδρον της «Σταφιδικής Ενώσεως» εξ ονόματος του δεινοπαθούντος σταφιδικού πληθυσμού εκπέμποντα κεραυνούς κατά των διοικούντων ανεξαιρέτως τον κόσμον τούτον, ων μέλημα κύριον είναι η ρουσφετολογία και η αδιαφορία προς παν γενικόν του τόπου ζήτημα.
– Ημείς υπεστηρίξαμεν το Κορδόνιον, είπε, ως ιδέαν και ουχί τον κ. Δηλιγιάννην. Κατασυνετρίψαμεν τον Τρικούπην, αστοργίαν επιδείξαντα προς τον τόπον και δια λαϊκής εξεγέρσεως ανεβιβάσαμεν τον κ. Δηλιγιάννην. Αλλά και ούτος μας εγκαταλείπει αστόργως περισπώμενος υπό των ταπεινών φροντίδων των διορισμών και παύσεων, υπό της μερίμνης της καταργήσεως της στρατιωτικής αστυνομίας, της καταργήσεως της δημοτικής εκπαιδεύσεως.
Δεν τείνει ευήκοον ους εις τα δεινοπαθήματά μας, αλλά μας αφήνει έρμαιον της κακοτρόπου τύχης μας. Τι να πράξωμεν, πανταχόθεν σκληρώς ούτω εγκαταλιμπανόμενοι;
Και αυτός, ο λατρευθείς υφ’ ημών ιδίως των Πατρινών, προσπαθεί δια της αδιαφορίας του να μας καταστρέψη.
Αλλά πριν μας καταστρέψη, ας του είπωμεν στεντορείως.
«Πριν μας συντρίψης, θα σε συντρίψωμεν».
Δεν μας εναπέμεινεν ουδεμία ετέρα σανίς σωτηρίας ή ο Ανώτατος Άρχων μας, εις την υψηλήν του οποίου μέριμναν οφείλομεν πολλά τ’ αγαθά υπέρ του εν διωγμώ ευρισκομένου προϊόντος μας. Αι Κυβερνήσεις ουδέποτε εσεβάσθησαν την φωνήν του λαού, ήτις είναι κεραυνός. Αλλ’ οφείλομεν, είπε, να επιμείνωμεν μέχρις ότου η Κυβέρνησις λάβη εν μέτρον υπέρ του προϊόντος μας, το οποίον είναι αυτή η ύπαρξίς μας. Σε ανεβιβάσαμεν επί την αρχήν, όπως υπέρ του δεινοπαθούντος σταφιδικού πληθυσμού λάβης μέτρα. Αλλέως, ο πάσχων λαός δια της βοής και της κατάρας θα σε πνίξη.
Ο αγορητής, διερμηνεύων δια των λόγων του το αίσθημα το οποίον συνείχε τας καρδίας των ακροατών του, επεδοκιμάζετο, εχειροκροτείτο και δεν ευρέθη μία καν φωνή να αποστέρξη εις τα μετά τοσαύτης παρρησίας και θάρρους λεγόμενα. Και εκείναι αι κάτωθεν του καταστήματος του αντιπροσώπου της Κυβερνήσεως διαμαρτυρίαι, αι επιφωνήσεις του λαού, πόσον ζωηρώς και πιστώς απεικόνιζον τα παθήματά του.
Δεν ήρκεσαν ούτε αι τηλεγραφικαί εξ Αθηνών διαβεβαιώσεις, κυκλοφορήσασαι ακριβώς κατά την ώραν του συλλαλητηρίου, ούτε οι συνετοί του νομάρχου λόγοι, βεβαιούντος ότι θα ληφθή επί τέλους προστατευτικόν της καταστάσεως μέτρον, και συνιστώντος υπομονήν, όπως καθησυχάση το διαμαρτυρόμενον πλήθος, το οποίον μετά παρρησίας και τόλμης εκραύγαζεν:
– Εμπαιζόμεθα, κοροϊδευόμεθα, τόσον καιρόν. Ίλεως, κύριε νομάρχα, ίλεως. Τι άλλο ήτο το χθεσινόν πάνδημον όντως συλλαλητήριον, ή μια ειρηνική επανάστασις ολοκλήρου λαού, πιεζομένου υπό το βάρος μαύρης δυστυχίας και κατατρυχομένου υπό αληθούς πείνης; Εφαντάζετό τις ότι θα παρίστατο εις τόσω θλιβεράν συναυλίαν πληθυσμού ευπορούσης άλλοτε πόλεως, εκφέροντος την απαισίαν λέξιν πείνα;
Η χθεσινή έντονος διαμαρτυρία του λαού ήτο απόρροια καταστάσεως αφορήτου πλέον αληθώς.
Θα συγκινηθή και τώρα η Κυβέρνησις ότε η φωνή της διαμαρτυρίας ανήλθεν εις τον υψηλότερον τόνον; Θα δυνηθή να εννοήση ότι ο κόσμος πραγματικώς δεινοπαθεί και η δυστυχία του υπερέβη τα διαγεγραμμένα όρια;
Παντελώς ο Λαός δεν απέβαλε την ελπίδα. Εν τη επαναφορά του σταφιδικού ζητήματος εν τη Βουλή διακρίνει αμυδράν ακτίνα ελπίδος. Και κατόπιν μάλιστα των διαβεβαιώσεων του αντιπροσώπου της Κυβερνήσεως, θαρρεί.
Πιστεύει ή μάλλον προσδοκά ότι η Πολιτεία θα έλθη επίκουρος της δυστυχίας του. Ελπίζει ότιαι εν τη Βουλή ακουσθείσαι υπό αντιπροσώπων ευθαρσών διαμαρτυρίαι και εξιστόρησις της δυστυχίας του σταφιδικού πληθυσμού να πλήξωσι τα ώτα των κυβερνητών και θα εγείρωσιν αυτούς εκ του ληθάργου.
Αλλ’ όταν και το τελευταίον της ελπίδος αποβάλλη ίχνος, τι μέλλει να πράξη;
Ας ευχηθώμεν όμως να μεταβάλη τακτικήν και στάσιν απέναντι της δημιουργηθείσης καταστάσεως η κυβέρνησις. Ας ευχηθώμεν ν’ αναλάβη μετά θάρρους την πρωτοβουλίαν της θεραπείας, δια των μέσων εκείνων άτινα θα κρίνη συμφέροντα και επωφελή δια την καλπάζουσαν σταφιδικήν κρίσιν. Τούτο είναι το αληθές συμφέρον και του Κράτους ολοκλήρου και αυτής έτι της κυβερνήσεως.
Timon