Η κυριωτέρα αιτία της αφροντισίας των ελληνικών κυβερνήσεων περί της προστασίας των προϊόντων του τόπου είναι ίσως το ότι ουδέποτε εγνώρισαν τας ανάγκας της παραγωγής, ουδέποτε έμαθον τον τρόπον της προστασίας της, ουδέποτε είχον θετικά και βέβαια δεδομένα, περί της σταφίδος μάλιστα, επί των οποίων να βασίσουν τα μέτρα των. Πού ημπορούμεν να εξαπλώσωμεν την κατανάλωσιν της σταφίδος; Τι πρέπει να περιμένωμεν από την Γαλλίαν; Τι από την Γερμανία; Τι από την Ρωσσίαν; Τι από την Αγγλίαν; Τι από την Αμερικήν; Προς ποίον Κράτος εξ αυτών να υποχωρήσωμιν περισσότερον δασμολογικώς, ζητούντες αντάλλαγμα υπέρ της σταφίδος; Τι ημπορούμεν να ελπίζωμεν από την κατασκευήν οινοπνεύματος εκ της σταφίδος; Η πανδαήμων σοφία των κυβερνητών μας ποτέ δεν εφρόνισε να το μάθη· όπως και η μακαρία αδράνεια παραγωγών και εμπόρων ποτέ δεν είχε ενδιαφέρον να την διδάξη. Η σταφίς επωλείτο, το χρυσάφι έρρεεν άφθονον, και εμακαρίζαμεν την τύχην του παρόντος, και δια το μέλλον έχει ο Θεός.
Επήλθεν όμως το μέλλον αυτό, και έγεινε παρών, πτωχόν, δυστυχές, κρίσιμον. Και παραγωγοί και έμποροι και μεσίται εγαλβανίσθησαν όλοι, ζητούντες την σωτηρίαν από την κυβέρνησιν. Εις ζήτημα τόσον σοβαρώς επιδρών επί του όλου οικονομικού οργανισμού του Κράτους ενομίσαμεν ότι πριν ή ακουσθή η γνώμη της κυβερνήσεως, έπρεπε να ίδωμεν τας γνώμας αυτών των παραγωγών και εμπόρων και παντός γνώστου του ζητήματος, διότι εκ τούτων θα μορφωθή και αύτη. Παρήλασαν δε δια των στηλών της «Ακροπόλεως» γνώμαι ικαναί να διαφωτίσουν και την κυβέρνησιν και την βουλήν περί των επιτηδειοτέρων μέσων θεραπείας και προλήψεως παρομοίας εις το μέλλον κρίσεως. Τας γνώμας όμως ταύτας πρέπει να ανακεφαλαιώσωμεν δι’ ολίγων πριν ή γενικώτερον λόγον περί αυτών κάμωμεν.
Το πρόβλημα είχε τεθή υπό της κρίσεως διπλούν· τι πρέπει να γείνη δια το παρόν, και τι δια το μέλλον. Αλλά το παρόν έτρεχε τον δρόμον του ακράτητον, και η κρίσις εξελίσσετο χωρίς να περιμένη τας σκέψεις και αποφάσεις μας περί της ματαιώσεώς της. Ούτε ήτο δυνατόν να γείνη τίποτε τόσον ταχέως δια την φετεινήν παραγωγήν. Ενώ δε διεξήγοντο συζητήσεις περί του τρόπου της υψώσεως των τιμών της σταφίδος, η σταφίς εξήγετο υπό τας απελπιστικάς κραυγάς των παραγωγών και των εμπόρων της, και εξάγεται ακόμη, και κατά την γνώμην των πολλών θα εξαντληθή ίσως όλον το ποσόν, ίσως ουχί προς μεγάλην ζημίαν του τόπου, αφού η ευθηνία θα κάμη την γνωριμίαν της και με άλλους τόπους, όπου μέχρι σήμερον είναι άγνωστος. Δια να μη πάθωμεν όμως και του χρόνου τα ίδια, οφείλομεν να λάβωμεν τα μέτρα μας, σοβαρά και ταχέα. Εις το μέλλον δε αποβλέπουν όλαι αι εν τη «Ακροπόλει» δημοσιευθείσαι γνώμαι. Και ιδού αυταί.
1) Ο κ. ΣΤ. ΞΕΝΟΣ προτείνει το μονοπώλιον, με έδραν εν Αγγλία, τον οργανισμόν του οποίου πολλάκις ανέπτυξε και δια των στηλών τής «Ακροπόλεως».
2) Ο κ. Κ. ΦΙΛΟΠΟΥΛΟΣ μερικόν μονπώλιον. Την ίδρυσιν μεγάλης εταιρίας, εις ην η Κυβέρνησις να δώση το δικαίωμα να λαμβάνη το περισσεύον της παραγωγής και το μεταποιή εις οινόπνευμα, με ατέλειαν εξαγωγής και ωρισμένην τιμήν τής σταφίδος επί δεκαετίαν. Η εταιρία δε αυτή να εδρεύη εν Αγγλία, διότι Έλληνες διευθυνταί και διαχειρισταί θα απετύγχανον. Την γνώμην ταύτην επρότεινε και ο Εμπορικός Σύλλογος Πατρών εις την κυβέρνησιν δια του γνωστού ψηφίσματος.
3) Ο κ. Γ. ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ υπέρ του σχεδίου του κ. Φιλοπούλου. Το μονοπώλιον το θεωρεί ακατόρθωτον.
4) Ο κ. ΑΛΚ. ΑΜΒΟΥΡΓΕΡ κατ’ αρχήν υπέρ του αυτού σχεδίου.
5) Ο κ. Θ. ΒΟΥΡΛΟΥΜΗΣ υπέρ του αυτού σχεδίου κατ’ αρχήν, εύελπις δε περί του μέλλοντος της σταφίδος αν καταβληθή ενέργεια και προς οινοποίησιν αυτής.
6) Ο κ. Γ. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ, Γερήνιος, να ιδρυθή ειδικόν ταμείον Αμύνης εισπράττον χρήμα εκ της σταφίδος δια προσθέτου φορολογίας, δια του οποίου να ενεργή προς εύρυνσιν της καταναλώσεως, εισαγομένης της σταφίδος και διαδιδομένης δαπάναις του ταμείου και όπου τώρα δεν εισάγεται.
7) Ο κ. ΑΛ. ΦΩΤΗΛΑΣ θεωρεί σωτηρίαν την ίδρυσιν καλής οινοποιητικής εταιρίας εν Αγγλία και την δι’ επωφελών συμβάσεων εξάπλωσιν της καταναλώσεως, αποκρούει δε ως παράλογον εν ταις λεπτομερείαις το σχέδιον Φιλοπούλου, το οποίον αποδέχεται κατ’ αρχήν.
8) Ο ΥΠΟ ΤΟ ΨΕΥΔΩΝΥΜΟΝ BOULDOG, γνωστός έκτακτος ανταποκριτής της «Ακροπόλεως» υπέρ του μονοπωλίου του κ. Ξένου.
9) Ο κ. ΠΑΤΡ. ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΥΣ να εξευρεθή εταιρία με κεφάλαια 15.000.000, δι’ ων να ιδρυθούν εις τα σταφιδοφόρα κέντρα εργοστάσια κατασκευής οινοπνεύματος. Παρόμοιον δηλαδή με το σχέδιον του Φιλοπούλου.
10) Ο κ. ΔΗΜ. ΔΑΡΑΣ υπέρ της ιδέας του κ. Αναγνωστοπούλου. Το σχέδιον του Συλλόγου το θεωρεί ανεφάρμοστον.
11) Ο κ. ΔΗΜ. ΚΡΕΜΜΥΔΗΣ να εξαπλωθή η κατανάλωσις και να υποστηριχθούν αι ιδιωτικαί εταιρίαι αι παράγουσαι οινόπνευμα.
12) Ο κ. ΔΗΜ. ΣΧΙΖΑΣ ό,τι και ο κ. Δάρας· υπέρ του ταμείου της Αμύνης. Το σχέδιον Φιλοπούλου το νομίζει άκαρπον και άχρηστον, αφού μάλιστα ελλείπει το χρήμα.
13) Ο κ. ΚΥΡ. ΧΑΙΡΕΤΗΣ κυβερνητικά και ιδιωτικά μέτρα προς εξάπλωσιν της καταναλώσεως, φρονεί όμως ότι ημπορεί να γείνη κάτι και με εταιρίαν οινοποιίας έχουσαν μεγάλα κεφάλαια και έδρα εν Λονδίνω.
14) Ο κ. ΔΟΜ. ΠΑΣΚΟΝΑΣ, η φθήνια θα μας σώση· θα εξαπλωθή η σταφίς, και τούτο θα μας σώση εις το μέλλον. Όλα τα άλλα όσα προτείνονται είναι άσκοπα.
15) Ο κ. Μ. ΧΑΙΡΕΤΗΣ, να προστατευθή η κατανάλωσις δι’ επωφελών συνθηκών, να νομοθετηθή πλήρης ασυδοσία επί του εξαγομένου οίνου ή οινοπνεύματος εκ σταφίδος, παρομοία δε ατέλεια και επί της σταφίδος της εξαγομένης προς απόσταξιν ή οινοποιίαν. Να ιδρυθή δε και το ταμείον Αμύνης, δυνάμενον να χρησιμεύση εις πολλούς σκοπούς.
Δεκαπέντε γνώμαι εκ της βασάνου των οποίων ημπορεί να προκύψη κάτι καλόν.