Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Δύο αίτια – Η παραγωγή και η έκλειψις του μεσοτοίχου – Sauve qui peut – Ο χρυσός και η σταφίς – Διατί είναι αδύνατος η πρόληψις της κρίσεως – Το εν Μασσαλία συνδικάτον και ο υπουργός των Οικονομικών – Η ατέλεια της σταφίδος – Αι υποσχέσεις του Πεϋτράλ – Τι θα συμβή αν η σταφίς αφεθή εις την τύχη της – Το μέλλον της σταφίδος – Το σύστημα Φιλοπούλου – Εις ποίον ανήκει η πρώτη εφεύρεσις – Το σημείον της αμύνης – Αι ανάγκαι της καταναλώσεως – Τι ημπορεί να πράξη η κυβέρνησις – Το μονοπώλιον – Αι προπωλήσεις – Εντυπώσεις Σικάγου – Ο χρυσός

Με την προκατάληψιν ότι κάτι πρωτότυπον, κάτι νέον όλως θα μας ανεκοίνου ο κ. Θεόδ. Βουρλούμης, μετέβημεν παρ’ αυτώ και τω ανεκοινώσαμεν τον σκοπόν της συνεντεύξεώς μας. Ο κ. Βουρλούμης φιλοφρονέστατα μας εδέχθη και αγογγύστως υπεβλήθη εις την δοκιμασίαν διώρου εκθέσεως προς ημάς της γνώμη του. Το αγγλικόν αξίωμα “Time is money” ήλθεν εις την μνήμην ημών, αναπολησάντων την εν Αγγλία μακράν διατριβήν του κ. Βουρλούμη, και της συνεντεύξεως επελήφθημεν αμέσως ως παρουσιάσθημεν ενώπιόν μας την ενδεκάτην ώραν της νυκτός. Είναι ανάγκη εν τούτοις όπως προτάξωμεν ολίγα περί του τρίτου συνεντευξιούχου μας, ικανά όπως πείσωσι και τους δυσκολωτέρους, ότι αι περί σταφίδος κρίσεις αυτού είναι το πόρισμα υγιών και μακρών μελετών. Ο κ. Βουρλούμης είναι εκ των ολίγων οι οποίοι εις το ζήτημα της σταφίδος αφωσιώθησαν μετά ζήλου και εκ των ελαχίστων οι οποίοι εν τω τόπω εξέθηκαν ευθαρσώς την γνώμην των και τα άριστα συνεβούλευσαν. Εάν αληθεύη ότι ηεν τη Εσπερία διαμονή τοιούτων ανθρώπων προσδίδη ταις γνώμαις αυτών το κύρος και την βαρύτητα της ευρωπαϊκής μορφώσεως, ο κ. Βουρλούμης αδιστάκτως δέον να θεωρηθή ως ασφαλώς και ευσυνειδότως δυνάμενος να κρίνη περί της σημερινής καταστάσεως του προϊόντος. Ακριβεστέραν ιδέαν περί του κ. Βουρλούμη θα σχηματίσωσιν οι αναγνώσται της «Ακροπόλεως» εξ όσων μας είπεν απαντών εις διάφορα ερωτήματα ημών αρξάμενα φυσικώς από των αιτίων τα οποία επήνεγκον την οξυτάτην κρίσιν της σταφίδος σήμερον.

– Δύο τα αίτια της σταφιδικής κρίσεως, κατ’ εμέ, λέγει ο κ. Βουρλούμης. Πρώτον και σπουδαιότερον η πληθώρα της παραγωγής. Η εν Γαλλία ζήτησις έδωκεν ώθησιν μεγάλην εις τας φυτείας. Και εφόσον η Γαλλία ελάμβανεν εκ της παραγωγής μας το εν τρίτον, η εξόδευσις του υπολοίπου μεταξύ των παλαιών ημών καταναλωτών ήτο ευχερής· άμα όμως αφενός το βαρύ και προστατευτικόν δασμολόγιον και αφετέρου οι δεσμευτικοί προς την οινοποίησιν της σταφίδος και περιοριστικοί προς την κυκλοφορίαν του σταφιδίτου νόμοι έκλεισαν σχεδόν τας πύλας της κυριωτέρας αγοράς μας, η εξόδευσις πλουσίας εσοδείας κατέστη αδύνατος. Ο αποκλεισμός της σταφίδος ημών από της γαλλικής οινοποιίας κατέστησε την κρίσιν απλώς ζήτημα χρόνου. Τούτο προϊδών έγραψα εν τη «Εφημερίδι» του 1891 ότε η σταφίς ήτο ακόμη περιζήτητος και προκάλεσα σύντονον την προσοχή των ενδιαφερομένων. Δεύτερον αίτιον της σταφιδικής κρίσεως θεωρώ την έκλειψιν του μεσοτοίχου μεταξύ παραγωγού και καταναλωτού. Άλλοτε οι έμποροι ηγόραζον επί ιδίω λογαριασμώ σταφίδα και μεσάζοντες μεταξύ της παραγωγής και της καταναλώσεως υπεχρέουν αυτήν να πληρώνη το πλειότερον μέρος των αναγκαίων αυτώ εφοδίων εις τιμάς ικανοποιητικάς δια την παραγωγήν. Μετά τα περισυνά όμως ατυχήματα εξέλιπεν η πίστις και μετ’ αυτής εξέλιπον τα κεφάλαια, οι έμποροι εκείνοι εγένοντο απλώς οι πράκτορες των καταναλωτών και συνεπώς το εμπόριον αφέθη εις την διάθεσιν της καταναλώσεως, ήτις αντιμέτωπος ευρεθείσα προς παραγωγή απροστάτευτον και εξηντλημένην στενοχωρεί αυτήν μέχρις αποπνιγμού. Η πρώιμος και εξ αυτής της αρχής της σταφιδικής περιόδου υποτίμησις, πρωτοφανής εις τα σταφιδικά χρονικά, κύριον λόγον έχει κατ’ εμέ την εν τη συνειδήσει των παραγωγών σχηματισθείσαν πεποίθησιν, ότι δεν υπάρχει διέξοδος δι’ όλην την εσοδείαν. Ως εκ τούτου συνέβη με τους παραγωγούς ό,τι συμβαίνει με τους ενοίκους πυρπολουμένου κτιρίου, οίτινες δίδοντες προς αλλήλους το σύνθημα sauve qui peut καταλαμβάνονται υπό πανικού και σπεύδοντες να εξέλθωσιν όλοι δια μιας φράττουσι τας εξόδους και απόλλυνται. Οι παραγωγοί, πιεζόμενοι βεβαίως και υπό χρηματικών αναγκών, έσπευσαν όλοι να πωλήσωσιν ομού και μη ευρόντες φυσικώς contre-partie, διότι μία εσοδεία ολόκληρος δεν δύναται να διατεθή εντός του πρώτου μηνός και εις ομαλάς ακόμη περιστάσεις επήνεγκον τον εξευτελισμόν του προϊόντος.

– Η υπερτίμησις δε του χρυσού συνέβαλε εις την υποτίμησιν της σταφίδος;

– Ολιγώτερον αφ’ όσον μερικοί φαντάζονται. Βεβαίως αν το τραπεζογραμμάτιον ετιμάτο εις το άρτιον, αι 80 δραχμαί της σήμερον θα ήσαν μόνον 44 και η αντίστασις των παραγωγών συνεπώς ισχυροτέρα, η δε υποτίμησις θ’ ανεβάλλετο απλώς.

– Νομίζετε δυνατήν την πρόληψιν της σταφιδικής κρίσεως δια την τρέχουσαν περίοδον;

– Φοβούμαι ότι παρήλθεν η κατάλληλος στιγμή προς πρόληψιν αυτής. Εξήχθησαν ήδη 100 εκατομμύρια περίπου και εντός μηνός θα εξαχθώσιν άλλα τόσα. Το ποσόν τούτο μετά των παρακαταθηλων του παρελθόντος είναι επαρκές δια τας γνωστάς ανάγκας της καταναλώσεως. Αμυδρά ελπίς υπάρχει να διευκολυνθή η εν διαμετακομίσει μεταποίησις της σταφίδος εις οινόπνευμα εν Γαλλία και αν επιτευχθή τούτο, η θέσις μας θα βελτιωθή κατά τι.

– Πού βασίζετε την ελπίδα ταύτην;

– Εις τον εν Μασσαλία Σύλλογον του εμπορίου των ξηρών καρπών, όστις διοικείται παρά διαρκούς επιτροπής, της οποίας μέλος τυγχάνει και ο αδελφός μου. Προ τριών μηνών η επιτροπή εζήτησεν υπέρ της σταφίδος η οποία είναι προωρισμένη δια την απόσταξιν την ατέλειαν, ης απολαμβάνουσιν οι προς τον αυτόν σκοπόν εισαγόμενοι φοίνικες (χουρμάδες), αλλά τη αντέταξαν ότι η εξαίρεσις υπέρ των χουρμάδων εγένετο ρητώς εν τω δασμολογίω, ενώ τοιαύτη δεν εγένετο υπέρ της σταφίδος. Εις την τελευταίαν του επιστολήν ο αδελφός μου γράφει ότι η επιτροπή επεσκέφθη και τον Πεϋτράλ, τον υπουργόν των Οικονομικών, και κατόπι παραστάσεών της έλαβε παρ’ αυτού την υπόσχεσιν ότι θα συζητήση την υπόθεσιν με τους αρμοδίους υπαλλήλους, και αν δεν απαιτείται νομοθετική πράξις, θα παραχωρήση δια διατάγματος την αιτουμένην ατέλειαν. Αλλ’ οι εν Μασσαλία ολίγας ελπίδας τρέφουσι περί της επιτυχίας, διότι έχουσι την γνώμην ότι απαιτείται νόμος ειδικός και ότι αν τοιούτος νόμος εισαχθή εις την Βουλήν, θα πολεμηθή σφοδρώς από τους βουλευτάς του Βορρά και της Μεσημβρίας.

– Τι φρονείτε ότι θα συμβή, αν τα πράγματα αφεθώσιν εις την φυσικήν αυτών εξέλιξιν;

– Η γνώμη είναι γνωστή, διότι επανειλημμένως την εξέθεσα δια του τύπου. Η τρέχουσα εσοδεία θα πωληθή εις χαμηλάς τιμάς, φοβούμαι δε χαμηλοτέρας των τρεχουσών. Πιθανόν είναι η ευθηνία να συντελέση εις μείζονα διαβρωτικήν κατανάλωσιν, αλλ’ όχι μεγάλα πράγματα. Πιθανόν εις χώρας τινάς ένθα η σταφίς χρησιμεύει προς βρώσιν μόνον να θελήσουν να την χρησιμοποιήσουν και προς οινοποίησιν.

– Το μέλλον της σταφίδος πώς το βλέπετε;

– Και περί τούτου έγραψα πολλάκις. Η γνώμη μου είναι ότι η σταφίς έχει ευρύ μέλλον. Και η προς βρώσιν κατανάλωσις θα επεκταθή αν καταβληθή σπουδαία ενέργεια και προς οινοποίησιν. Η εν Αμερική κατανάλωσις δια καταλλήλου ενεργείας ηδύνατο να τριπλασιασθή εντός βραχέως χρόνου. Ηδύνατο επίσης να εισαχθή και εις τας Σκανδιναυικάς χώρας και εις την Ρωσσίαν. Αυτά δεν δύνανται να γίνουν παρά των ατόμων· χρειάζονται σύνδεσμοι των παραγωγών και επειδή εις τοιούτου είδους εργασίας δεν είναι ειθισμένος ο Έλλην γεωργός, δυσπιστών δε προς τον γείτονά του, δεν απομένει ή αι ενέργειαι της Κυβερνήσεως, όπως γίνη αύτη το όργανον των παραγωγών.

– Αυτός μας φέρει εις το σύστημα του κ. Φιλοπούλου. Τι φρονείτε περί αυτού; Είναι νέον το σύστημα τούτο;

– Το επιδοκιμάζω εν τοις πλείστοις και ως εισηγητής της επ’ αυτού επιτροπής ανέπτυξα το πόρισμα των σκέψεών της εν τη τελευταία συνεδριάσει του Εμπορικού Συλλόγου. Με ηρωτήσατε και αν είναι νέον το σύστημα τούτο. Σας απαντώ ουχί. Δεν γνωρίζω αν τοιούτόν τι είχε προταθή εις χρόνους παλαιοτέρους.

Αλλ’ ενθυμούμαι ότι τον Μάιον του 1878 μετά την καταστρεπτικήν υποτίμησιν της εσοδείας 1877, υπέβαλον το σύστημα τούτο εις γενικάς γραμμάς εις την κρίσιν του σταφιδικού κόσμου δι’ άρθρου δημοσιευθέντος εν τω «Φορολογουμένω», ούτινος συντάκτης ήτο τότε ο κ. Φιλόπουλος. Κατόπιν τω 1885, το ανέπτυξα πλατύτερον εν τω «Αιώνι» και τω «Χρόνω Αθηνών», έκτοτε δε δεν έπαυσα να το υποστηρίζω ως το συντελεστικώτερον μέσον προς αποτροπήν του κινδύνου. Εν τούτοις μοι είναι αδιάφορον εις ποίον θα αποδοθή η ανακάλυψις, αρκεί να προέλθη τι καλόν εκ του σχεδίου τούτου. Ο κ. Φιλόπουλος είναι τόσον περήφανος όσω και μετριόφρων, και είμαι βέβαιος ότι δεν έχει αξιώσεις ευρεσιτεχνίας, όπως δεν έχω και εγώ. Όλοι εμφορούμεθα υπό μιας διακαούς επιθυμίας ν’ αποφύγωμεν την κρίσιν. Έκαστος προτείνει ό,τι νομίζει συντελεστικώτερον προς τον σκοπόν με την ελπίδα ότι δια της συζητήσεως θα ευρεθή και θα εφαρμοσθή το καλλίτερον και ασφαλέστερον.

– Το ταμείον αμύνης του κ. Αναγνωστοπούλου πώς το βλέπετε;

– Δι’ ομαλάς περιστάσεις χρησιμώτατον, αλλά δια την παρούσαν η οποία είναι έκτακτος, μοι φαίνεται ανεπαρκές, όπως περιστείλη την κρίσιν.

– Εις πόσους τόννους υπολογίζετε τας ανάγκας της καταναλώσεως εν Αγγλία εφέτος;

– Το 1890-1891 κατηναλώθησαν εν τω Ηνωμ. Βασιλείω 57.000 τόννοι και αυτό είναι το μέγιστον ποσόν, όπερ έλαβε μέχρι τούδε. Το 1891-1892 το ποσόν κατήλθεν εις 50 χιλ. μόνον. Εφέτος η ευθηνία ίσως προαγάγη την κατανάλωσιν, αύξησιν όμως μεγαλυτέραν των 10-20% δεν μας επιτρέπεται να ελπίζωμεν. Άλλως τε και ο εργατικός πληθυσμός πάσχει εν Αγγλία και αι απεργίαι μειούσι την καταναλωτικήν δύναμιν της χώρας.

– Αι άλλαι χώραι τι υποθέτετε ότι θα τραβήξουν;

– Η Αμερική θα πάρη 18-20 χιλιάδας τόννους, το δε Βέλγιον, η Ολλανδία και η Βόρειος Γερμανία 20-25 χιλ. τόννους.

– Τι φρονείτε ότι ημπορεί η Κυβέρνησις ήδη να πράξη αφ’ εαυτής υπέρ της σταφίδος;

– Ν’ αποδεχθή κατ’ αρχήν την ευχήν του Εμπορικού Συλλόγου και να εφαρμόση αυτήν εν τω μέλλοντι. Άλλη ενέργεια ως σας προϋπέδειξα, δεν είναι δυνατή δια τον τρέχοντα κίνδυνον της σταφίδος.

– Αφού σας απησχόλησα με τόσας ερωτήσεις, επεθύμουν να μάθω και περί του μονοπωλίου της σταφίδος· τι γνώμην έχετε;

– Αι περί μονοπωλίου ιδέαι συνεζητήθησαν ευρύτατα εν τω τύπω άλλοτε, αλλά δεν εύρον υποστήριξιν, ούτε οπαδούς.

– Ελέχθη ότι μεγάλαι προπωλήσεις εγένοντο ενταύθα εφέτος. Εάν τούτο είναι αληθές, βλάπτεται η σταφίς;

– Προπωλήσεις εγένοντο πράγματι πολλαί. Ζήτημα βεβαίως δεν είναι ότι η σταφίς βλάπτεται αρκετά εκ τούτων. Και μάλιστα συνέβη οι προπωλήσαντες εφέτος να κερδήσωσι ενώ άλλοτε η τακτική αύτη έσχε πολύ δυσάρεστα αποτελέσματα.

– Ελησμόνησα να σας ερωτήσω, οποίας εντυπώσεις απεκομίσατε εκ του Σικάγου;

– Εις το Σικάγον πράγματι μετέβην και εξέθηκα εκεί μερικάς ποιότητας σταφίδος. Οπωσδήποτε η μετάβασις εκεί ιδιωτών θα φέρη ευχάριστα αποτελέσματα, αλλ’ είμαι βέβαιος ότι πολύ μάλλον ευχάριστα θα ήσαν ταύτα, αν και η Κυβέρνησις συνέτρεχε σπουδαιότερον τους ιδιώτας.

– Η τελευταία μου ερώτησις αφορά την υπερτίμησιν του χρυσού. Ποία η ιδέα σας επί του αντικειμένου τούτου;

– Η υποτίμησις του τραπεζογραμματίου συνδέεται στενώς με την γενικήν κατάστασιν των δημοσίων οικονομικών και άνευ οριστικής διαρρυθμίσεως αυτών, η ανωμαλία θα εξακολουθήση. Η κοινωνία απώλεσε την επί του τραπεζογραμματίου πεποίθησιν. Βεβαίως η ευθηνία της σταφίδος, αι ζημίαι των εμπόρων τραπεζιτών και κερδοσκόπων και η καταστροφή της πίστεως παντός σχεδόν ελληνικού ιδρύματος εν τω εξωτερικώ επέτεινε την υποτίμησιν, αρχική όμως αιτία είναι τα δημόσια οικονομικά. Επικρατούσης αναγκαστικής κυκλοφορίας, το τραπεζογραμμάτιον μόνην εγγύησιν έχει την πίστιν του Κράτους, και όταν η πίστις του κράτους μειούται, το τραπεζογραμμάτιον υποτιμάται.

Η ώρα ήτο μία μετά το μεσονύκτιον και μ’ όλην την αντοχήν, ην εβλέπομεν παρά τω κ. Βουρλούμη αμείωτον υφισταμένην μ’ όλον της ώρας το προκεχωρηκός, τον απεχαιρετίσαμεν, ζητήσαντες συγγνώμην δια την μακράν παρ’ αυτώ διαμονήν μας και ευχαριστήσαντες αυτόν δια την αναλυτικήν έκθεσιν της γνώμης του.

Αύριον η μετά του κ. Γεωργ. Αναγνωστοπούλου Γερηνίου συνέντευξίς μας.

Δήμος Βέλου Βόχας © {2023}. ALL RIGHTS RESERVED.