Πρώτη γνώμη εκ Πατρών κυρίου τινός Χ.Γ.Κ.
1ον) Ο επί της εξαγωγής της σταφίδος δασμός δύναται να μείνη ως έχει νυν.
2ον) Η κυβέρνησις λαμβάνουσα εκθέσεις περί του πιθανού της παραγωγής κατά τον μήνα Ιούλιον εκάστου έτους, να κανονίζη δια Β. Διατάγματος την 10ην Αυγούστου ποσοστόν τι παρακαταθήκης παρ’ αυτή, ούτως ώστε το εναπομένον τοις σταφιδεμπόροις ή παραγωγοίς ποσόν να μη υπερβαίνη τα 10/12 της αναγκαίας ποσότητος δια την ετησίαν κατανάλωσιν. Τοιουτοτρόπως το εναπομένον ποσόν τοις σταφιδεμπόροις κκπ. θα επαρκή δια τους 10 πρώτους μήνας εις τιμήν αρκετά καλήν. Οπόταν δε πεισθή η κυβέρνησις ότι εξέλιπε σχεδόν εκ των αγορών της καταναλώσεως η σταφίς, τότε να προβαίνη, όχι αποτόμως, αλλά βαθμηδόν και αναλόγως των αναγκών, αρχίζουσα εκ του καλλιτέρου πράγματος, εις την δια δημοπρασίας πώλησιν του εν ταις αποθήκαις αυτής κατατεθειμένου ποσού, το δε τίμημα αυτής, αφαιρουμένου του φόρου, του ενοικίου και λοιπών εξόδων, να καταλογίζηται κατά χιλιάδα και να δίδηται εις τους σταφιδεμπόρους κλπ. επί τη βάσει αποδείξεως διδομένης αυτοίς κατά την παράδοσιν της ως είρηται παρακαταθήκης.
* * *
Δευτέρα γνώμη εκ Πατρών και αυτή του κ. Α. Γερούση.
Να συστηθή δια νόμου υποχρεωτικός συνεταιρισμός όλων των παραγωγών. Ο σύνδεσμος δε ούτος να εκλέξη μίαν μεγάλην κεντρικήν επιτροπήν της διαχειρίσεως της σταφίδος υπό την επίβλεψιν της Κυβερνήσεως, ήτις θέλει αντιπροσωπεύεσθαι εν αυτή.
Εις την επιτροπήν ταύτην, ήτις θέλει περιβληθή δι’ όλων των δυνατών εγγυήσεων θα δοθή δια νόμου το δικαίωμα να διαχειρίζηται ολόκληρον την σταφιδικήν παραγωγήν. Αυτή θα παραλαμβάνη παρά των παραγωγών ολόκληρον το προϊόν των επί τιμήν οποίαν αυτοί οι ιδιοκτήται θα προσδιορίζωσιν εκάστοτε μετά της επιτροπής εν εκάστη σταφιδική περιφερεία, θα μεταπωλή δε εις το εμπόριον το αναγκαίον προς κατανάλωσιν ή εξαγωγήν υλικόν ποσόν εις ανάλογον τιμήν των αγορών της καταναλώσεως. Το υπόλοιπον ποσόν το οποίον ήθελε τυχόν υπολειφθή ως πλεόνασμα, θέλει διαθέτει ή χρησιμοποιή εις βιομηχανικάς εργασίας κατά το συμφερώτερον.
Το προς ίδρυσιν τοιούτου συνδέσμου κατ’ αρχάς απαιτούμενον χρήμα δύναται να ευρεθή παρά τινος των Τραπεζών. Εκ των κερδών δε του συνδέσμου ημπορεί να ιδρυθή και κτηματική Τράπεζα.
* * *
Τρίτη γνώμη, και αυτή εκ Πατρών, του κ. Δ. Δάρα.
Πάσα περιστολή της παραγωγής δια νόμου αποκρουστέα.
Η σύστασις μεγάλης οινοποιητικής εταιρείας και δυσκατόρθωτος είναι και δυσχερείας θα παρουσιάση εις τον προσδιορισμον των τιμών της σταφίδος. Διότι η σύστασις προνομιούχου οινοποιητικής εταιρείας, και η εις είδος χορήγησις αυτή ποσού τινος κατ’ έτος, παρέξει μεγάλας δυσκολίας εις τας μετά της Κυβερνήσεως συμφωνίας· το εν διότι το είδος αυτό ανάγεται εις την τάξιν των φρούτων απειλουμένων εκ πολλών κινδύνων, το δε διότι η προνομιούχος αύτη οινοποιητική εταιρεία, και αν προκόψη, όπερ ολίγον απίθανον, αν αναμνησθώμεν του παρελθόντος, καθ’ ο εσχηματίσθη τοιαύτη εν Πάτραις, και ήδη το μέγα αυτής κατάστημα και τα απέραντα υπόγεια χρησιμεύουν ως στρατών, και αν προκόψη λέγει θα θέση φραγμόν εις την πρόοδον της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, ήτις από τινος χρόνο ανεφάνη οργώσα εν Ελλάδι σχηματισθεισών αρκετών οινοποιητικών εταιρειών, ων τα προϊόντα έτυχον βαθμηδόν αρκετής γνωριμίας, υποδοχής και καλής εκτιμήσεως εν τε τω εξωτερικώ και εσωτερικώ.
Τούτο είναι και άδικον και επιζήμιον, διότι θα πειραθώμεν να παρακωλύσωμεν ή να καταστρέψωμεν το ασφαλώς προαγόμενον και προοδεύον, δι’ ασφαλούς δοκιμής αποδεικνυομένης τοιαύτης εξ όσων είπον και δια παραβολής προς απάσας τας ελληνικάς εταιρείας, αίτινες ποσώς ή σπανιώτατα ηυδοκίμησαν. Περιορίζω τας σκέψεις μου εις ελλ. εταιρείας έχων την ιδέαν, ότι και ξένοι αν αναλάβωσι τον σχηματισμόν της εταιρείας αυτής, πιθανώτατα θα ζητήσωσι και συμμετοχήν Ελλήνων. Να ευρυνθή λοιπόν η κατανάλωσις, και ιδού πώς.
1) Να ψηφισθή νόμος περί παροχής βραβείου τινός εις τους δια το εξωτερικόν αποστέλλοντας το οινόπνευμα του δείνα βαθμού· τούτο θα ωφελήση και την σταφίδα και την βιομηχανίαν της οινοπνευματοπαραγωγής.
Και 2) να ορισθή κατά την εξαγωγήν σταφίδος ειδικός φόρος μία ή δύο δραχμαί την χιλιάδα ή και περισσότεραι· ο οποίος φόρος και δίκαιος είναι, καταβαλλόμενος κατ’ αναλογίαν της παραγωγής εκάστου, και ευπρόσδεκτος υπό των σταφιδοκτημόνων. Το εκ του φόρου τούτου εισπραχθησόμενον ποσόν των 400 ή 800 ή και περισσοτέρων χιλιάδων δραχμών, ας μη ονομασθή ταμείον αμύνης, όπως μη αποδοθή η τιμή εις τον ανάδοχον αυτού κ. Γ. Αναγνωστόπουλον, τον πρώτον εξενεγκόντα την ιδέαν, αλλ’ ας ονομασθή σταφιδικόν ταμείον ή όπως άλλως θελήσουν.
Το σταφιδικόν λοιπόν τούτο ταμείον δέον να χρησιμεύση αποκλειστικώς προς ενέργειαν της γνωριμίας και χρήσεως του είδους παντού όπου υπάρχει ανθρώπινον στόμα, συσταινομένης εν Πάτραις επιτροπής εξ όλων των επαρχιών των παραγουσών αξίαν λόγου ποσότητα υπό την επίβλεψιν της κυβερνήσεως δι’ ενός εντίμου και ειδικού αντιπροσώπου αυτής.
Η Επιτροπή αύτη να φροντίζη να εύρη καταλλήλους αποστόλους (commis voyageurs) εξ ων δύναται να εύρη πολλούς αδιαφιλονεικήτου ικανότητος και τιμιότητος και γινώσκοντας πολλάς γλώσσας, τους οποίους ν’ αποστείλη εις τα διάφορα μέρη του κόσμου ένθα κρίνεται η πιθανοτέρα χρήσις της σταφίδος, ίνα παρέχωσι δωρεάν το κιβώτιον εντός του οποίου να τεθή βιβλιάριον γεγραμμένον εις πολλάς γλώσσας εν είδει συνταγής καθοριζούσης τας διαφόρους χρησιμοποιήσεις της σταφίδος.
Πρωτίστως δε να σταλώσι τοιαύτα εκλεκτής ποιότητος, εις άπαντας τους παγκοσμίου φήμης ιατρούς του παλαιού και νέου κόσμου, και προκληθώσι παρ’ αυτών, έστω και επ’ αμοιβή, πιστοποιητικά βεβαιούντα, ότι η σταφίς είναι τροφή υγιεινή, θερμαντική κλπ. Τα δε πιστοποιητικά ταύτα να δημοσιευθώσι δια πολλών ευρωπαϊκών εφημερίδων εχουσών την μείζονα εν τω κόσμω κυκλοφορίαν εν είδει ρεκλάμας, ήτις είναι της εποχής το μέγιστον βοήθημα εις παν προϊόν γης και τέχνης.
Να σταλώσιν εις αρχιερείς, εις ιερείς και αριστοκρατικάς οικογενείας τοιαύτα κιβωτίδια παρά των πρέσβεων και προξένων μας και να ποιώνται ούτοι χρήσιν της σταφίδος οσάκις συμπίπτει να προσφέρουν γεύματα· και
Επί τέλους η Επιτροπή, καθοδηγουμένη εκ των περιστάσεων, να προβαίνη εις παν μέτρον προς γνωριμίαν και χρήσιν του είδους, ή και προς πολλαπλασιασμόν της καταναλώσεως παντός όπου, ως είπον, υπάρχει ανθρώπινον στόμα.
Αλλ’ όπως τα μέσα τούτα ευοδωθώσι και ευδοκιμήσωσι συντόμως, απαιτείται και εν άλλο, όπερ αποκλειστικώς εξαρτάται από τους ιδίους σταφιδοκτήμονας. Οφείλουσιν ούτοι δια παντός τρόπου, και δια πάσης θυσίας να καταβάλωσι πάσαν δυνατήν προσπάθειαν, ίνα προσφέρωσι προς πώλησιν σταφιδοκαρπόν τελείως ώριμον και κάλλιστα απεξηραμένον. Να αναβιβάσωσι τον καθορισμόν του καρπού εις είδος βιομηχανίας, όπως συμβαίνει εν πολλοίς εν Αιγίω, ίνα μη υπάρχη η ελαχίστη ξένη ύλη, ή κόκκοι σεσηπότες κτλ.
Απόδειξιν των πλεονεκτημάτων και ευαρέστων συνεπειών της καλής περιποιήσεως της σταφίδος έχομεν πρόχειρον και κατά το τρέχον έτος. Ακούσατε· μία μερίς Κάμπου καλώς περιποιημένη και καθαρισμένη αποσταλείσα εις Αγγλίαν απήλαυσε τιμήν αντιστοιχούσαν ενταύθα με δρ. 300 εκάστην χιλιάδα, ενώ η κοινή ποιότης επωλείτο 55 έως 70 δραχμάς. Επίσης μία μερίς Αιγίου απήλαυσε δρ. 600 ώστε ο σταφιδοκτήμων εκείνος, όστις έγνω το συμφέρον του επεριποιήθη τον καρπόν του και ικανοποιήθη με το παραπάνω.
Επειδή ο λόγος περί καθαριότητος της σταφίδος μοι επήλθεν εν τη μνήμη εν γεγονός άξιον σημειώσεως, όπερ υπέκυψεν εις την αντίληψίν μου πρό τινων ετών εν Λονδίνω.
Εκεί εν τινί μεσιτικώ γραφείω, ένθα ήσαν εξαπλωμένοι δίκην εκθέσεως πολλοί και διάφοροι ξηροί καρποί, εν οις και η σταφίς μας, Άγγλος τις επαρχιώτης προσήλθεν προς αγοράν σταφιδοκαρπού. Ο άνθρωπος ούτος περιήρχετο δοκιμάζω όλα τα είδη. Ενθυμούμαι δε ότι ηρέσκετο να τρώγη αμύγδαλα ηνωμένα με σουλτανίνα, και μασών περιήρχετο εξετάζων δια των χειρών και οφθαλμών τα διάφορα δείγματα κορινθιακής, εξ ενός των οποίων δοκιμάσας να φάγη ησθάνθη μεταξύ των οδόντων του γκριτσιάνισμα προελθόν εκ χώματος η μικρού χάλικος· και άμα ως ησθάνθη την ενόχλησιν ταύτην, τοιαύτη υπήρξεν η ταραχή των νεύρων του και η αγανάκτησίς του, ώστε εξήμεσε τας βαναυσοτέρας βλασφημίας κατά του είδους, και έφυγεν άπρακτος.
