Σήμερον η συζήτησις επί του νομοσχεδίου, όπερ υπέβαλεν η Κυβέρνησις υπέρ της σταφίδος θέλει λάβει οριστικήν τροπήν επί το κοινοβουλευτικώτερον. Ο κ. πρωθυπουργός πρώτος, ή μετά τους εγγεγραμμένους τελευταίος, ως αν θελήση, θα λάβη τον λόγον, και, ως υπεσχέθη, θέλει εκθέσει τας γνώμας της Κυβερνήσεως. Θέλει αντικρούσει τας εκφρασθείσας γνώμας και καταδείξει το απραγματοποίητον, ως ανήγγειλε, των πολυποικίλλων νομοσχεδίων, άτινα αθρόα όντως υπεβλήθησαν.
Δεν θα διστάση ο κ. πρωθυπουργός να εκδηλώση τας γνώμας αυτού περί των παρ’ αυτού κρινομένων ως συντελεστικών εις θεραπείαν της νόσου μέτρων και ευρείας θέλει υποβάλει αυτός τροποποιήσεις εις το νομοσχέδιόν του. Και εις τας γνώμας όμως αυτού ταύτας δεν θα επιμείνη, ούτε θα θεωρήση την ψήφισιν του νομοσχεδίου του, ούτω τροποποιημένου, ως υπουργικόν ζήτημα, αφίνων τους βουλευτάς ελευθέρους να ψηφίσωσι κατά βούλησιν.
Δεν δυνάμεθα να κατακρίνωμεν την τακτικήν του κ. πρωθυπουργού εν τω ακανθώδι τούτω ζητήματι. Άκων υπέρβαλε το περί σταφίδος νομοσχέδιον, υπείκων εις την πολιτικήν ανάγκην. Άκων υφίσταται την μακράν, αλλά χρήσιμον συζήτησιν και άκων θα ομιλήση, διότι, εάν δεν ωμίλει, θα εδηλούτο ότι προς εμπαιγμόν μόνον υπέρβαλε νομοσχέδιον εσκεμμένως καταρτισθέν, ως κατηρτίσθη, ίνα αποτύχη και μη δυνηθή να υποστή ουδέ την επιπολαιοτέραν επίκρισιν.
Το ζητούμενον παρά των εν μεγάλη στενοχωρία μέχρις απελπισίας διατελούντων πλειόνων σταφιδούχων είναι και άηθες και αντίκειται εις τους κοινοτέρους κανόνας της οικονομικής επιστήμης όλων των εθνών και πάντων των λαών της οικουμένης.
Και όμως η ανάγκη εκ της απελπιστικής καταστάσεως είναι τοιαύτη ώστε και τους ασπονδοτέρους εχθρούς της παρακρατήσεως αναγκάζει ν’ ανεχθώσι την δι’ εν έτος, έστω και ως δοκιμήν, παρακράτησιν.
Αγνοούμεν τι θα πράξη η Βουλή, εξ ενδείξεων όμως αν κρίνωμεν ίσως καταλήξει εις την δοκιμήν ταύτην επί εν έτος. Τηρούσα ούτω μόνην οδόν και επιδεικνύουσα ενδιαφέρον υπέρ ολοκλήρου πληθυσμού της Ελλάδος πάσχοντος (δεινώς και αφορήτως).
Εις το ζήτημα όμως της παροχής δανείων αμέσως ελπίζομεν, ότι η Βουλή δεν θέλει διστάσει. Η δια των στατιστικών πληροφοριών του κ. Δηλιγιάννη αποδειχθείσα ελάττωσις των πιστώσεων της Εθνικής Τραπέζης προς γεωργοκτηματίας από ένδεκα όλων εκατομμυρίων εις εν και ήμισυ, συνεκίνησε την Βουλήν βαθύτατα. Φρονούμεν δε ότι, αφού η Εθνική Τράπεζα, ενώ δικαιώτατα φερομένη εδάνειζε το δημόσιον ταμείον κατά δεκάδας εκατομμυρίων προς ζημίαν αυτής και του Κράτους, ως απεδείχθη εκ των υστέρων, θα θελήση να εισακούση της φωνής της εθνικής αντιπροσωπείας, επιτασσούσης αυτή να παράσχη αμέσως τουλάχιστον πέντε εκατομμυρίων πιστώσεις εις τους γεωργοκτηματίας της Πελοποννήσου και ενός εκατομμυρίου η Ιονική Τράπεζα εις τους της Επτανήσου.
Δεν απεκδεχώμεθα την γνώμην του κ. Δηλιγιάννη, ότι είναι επικίνδυνος η αύξησις του νομίμου ορίου της κυκλοφορίας των τραπεζικών γραμματίων. Είναι εκ των ων ουκ άνευ το όριον της μείζονος κυκλοφορίας γραμματίων να είναι αμετάβλητον και η κοινή πεποίθησις να εξακολουθήση εδραία, ότι το όριον τούτο δι’ οιανδήποτε ανάγκην δεν δύναται να μεταβληθή. Μόνη η πεποίθησις αύτη δύναται να κρατήση έτι σκιάν τινα πίστεως εις τα γραμμάτια των προνομιούχων Τραπεζών μας.
Αποδεχόμεθα όμως την λήψιν των πέντε εκατομμυρίων τούτων δια την Πελοπόννησον και του ενός δια την Επτάνησον εκ των εξ εκατομμυρίων, άτινα ωμολόγησεν, ότι έχει διαθέσιμα ο κ. πρωθυπουργός και τα οποία έκρυπτε μετριοφροσύνως ένεκεν. Πώς θα κανονισθή η λήψις και η δόσις η επιστροφή των χρημάτων τούτων είναι ζήτημα λεπτομερειών ευκόλως κανονιζόμενον εάν υπάρξη αγαθή θέλησις εκ μέρους του κ. Τρικούπη και των προνομιούχων Τραπεζών.
Το ευθυνόν χρήμα μετά της ευθυνίας των ημερομισθίων μεγάλως θέλει συντελέσει εις την ανακούφισιν των σταφιδοπαραγωγών και την μείωσιν της παραγωγικής αξίας του πολυτίμου μεν αλλ’ ατυχούς προϊόντος ημών. Το ευεργέτημα τούτο ημείς θεωρούμεν πολύ καλείτερον, ευπρεπέστερον και γενικώτερον δια πάντας εν γένει τους σταφιδοπαραγωγούς παντός άλλου.
