Skip to content Skip to sidebar Skip to footer

Ἡ νῦν Κορινθία περιλαμβάνει ἐκτὸς τῆς ἀρχαίας (ἡ ὁποία μετὰ τῆς Κορίνθου εἶχε τὴν νῦν Περαχώραν, Πίσαν, Σοφικόν, Ἀγγελόκαστρον, Ῥυτόν, καὶ τὰς Κλεωνάς, Νεμέαν, Φλιοῦντα, Ὀρνεάς, Στυμφαλίαν, Φενεόν, Πελλήνην, Σικυῶνα, πόλεις ἐλευθέρας καί ἐνδόξους τῆς τότε Ἀργολίδος, Ἀρκαδίας καί Ἀχαΐας. Καὶ περὶ μὲν τῆς Κορίνθου, πόλεως ἀρχαιοτάτης καὶ λαμπρᾶς ὑμνουμένης ὑπὸ τῶν παλαιῶν Συγγραφέων διὰ τὸ κάλλος καὶ τὸν πλοῦτόν της θέλομεν εἰπῆ ἐν ἄλλοις ἰδιαζόντως.

Ἡ ῥηθεῖσα ἔκτασις τῆς νῦν Κορινθίας εἶχεν ἴσως κατὰ τοὺς παλαιοὺς χρόνους ὑπὲρ τὰς 200,000 ψυχάς, ἐὰν κρίνωμεν ἀπό τὰς στρατιωτικὰς πράξεις τῶν διαφόρων αὐτῆς μερῶν. Σήμερον μόλις ἔχει 32,000 κατοίκων. Τὰ δὲ μᾶλλον οἰκούμενα μέρη αὐτῆς εἶναι Ζάχολη, Τρίκκαλα, Φενεός, Ἅγιος Γεώργιος, Σοφικόν, Περαχώρα, Σικυών.

Τὰ προϊόντα τῆς ἐπαρχίας ταύτης εἶναι.

Κορινθιακὴ σταφίς, καλλιεργημένη εἰς μόνην τὴν πρὸς τὸν Κορινθιακὸν κόλπον παραλίαν ἀπό Κορίνθου μέχρι Ζαχόλης, τοὐτέστιν ἐν διαστήματι 10 ὡρῶν. Αἱ πλουσιώτεραι σταφιδάμπελοι εἶναι αἱ τοῦ Κιάτου καί τῆς Βόχας μεταξὺ τῶν ποταμῶν Νεμέας, Ἀσωποῦ Ἐλλισῶντος. Ἡ δὲ τοῦ Ξυλοκάστρου σταφὶς εἶναι κατὰ τὴν ποιότητα καλλίστη πασῶν ἐν τῇ Κορινθίᾳ· ἡ ποσότης ὅλου τοῦ ἐτησίου καρποῦ ἀναβαίνει εἰς 3,000,000 λίτρας περίπου, λογιζομένης τῆς λίτρας πρὸς 150 δράμια, ἤτοι 3/8 τῆς ὀκᾶς. Τὸ τρίτον περίπου τῆς ὅλης ταύτης ποσότητος κάμνει μόνος ὁ φιλόπονος δῆμος τῆς Ζαχόλης. Οἱ Κορίνθιοι καί ἄλλοι πολλοὶ ἐπαρχιῶται ἢ ἀλλοδαποὶ ἔκαμαν πολλὰς φυτείας εἰς ὅλα τὰ μέρη· ἡ ἀκρὶς ἐνίοτε καί ἡ βροχὴ πολλάκις προφθάνουν ἐπάνω εἰς τὰ κλήματα καί εἰς τὰ ἁλώνια καί βλάπτουν πολὺ αὐτὸ τὸ προϊόν. Ἐξάγεται δὲ ὅλη σχεδὸν εἰς τὴν Ἀγγλίαν, ἡ καλητέρα, καί ὀλίγη ἀχαμνὴ εἰς τὴν Γερμανίαν.

2 Οἶνος. Ὁ Φλιοῦς ἐξάγει εἰς τὴν Ἀργολίδα καί ἀλλαχοῦ ὑπὲρ τὰς 6,000 βαρέλας, ἤτοι περίπου 300,000 ὀκάδας. Ὁ τῆς Βόχας εἶναι κάλλιστος πάντων τῶν Κορινθιακῶν οἴνων καί ἐξοδεύεται εἰς τὰ πέριξ. Ὅλοι σχεδὸν οἱ δῆμοι τῆς ἐπαρχίας ταύτης ἔχουν ἱκανὰς ἀμπέλους καὶ φυτεύουν νέας.

Ἡ ἀμπελοφυτεία προχωρεῖ καθ’ ὅλην τὴν Ἑλλάδα, ἐνῷ δὲν προχωρεῖ κατ’ ἴσον λόγον ἡ ἀνάλωσις ἤ ἐξαγωγὴ τοῦ προϊόντος τούτου. Διὰ τοῦτο παρακινῶ τοὺς Ἕλληνάς μας παντοῦ ἤ ἐδῶ νὰ μεταχειρίζωνται καὶ μέρος τοῦ γλεύκους εἰς κατασκευὴν ἐψήματος (πετημέζι) ἐψηματικῶν γλυκῶν, καί εἰς ἄλλας οἰκιακὰς χρήσεις χάριν οἰκονομίας καί ὑγιεινῆς τροφῆς, προσέχοντες ἐν ταυτῷ νὰ βελτιόνουν τοὺς οἴνους των διὰ νὰ πωλῶνται εὐκολότερον εἰς τοὺς οἰνοπότας λαοὺς τῆς Εὐρώπης καί εἰς καλητέρας τιμὰς. Ἐντεῦθεν ἡ ἀμπελόεσσα Ἑλλὰς ἤθελεν ἔχει πολὺ μεγαλήτερον ὄφελος ἀπό τὸ προϊὸν τοῦτο, ἀπαλλαττομένη συγχρόνως ἐν μέρει ἀπό τὴν δαπανηρὰν κατανάλωσιν τῆς σακχάρεως καὶ ἐξάγουσα εἰς ἐμπορίαν περισσότερον μέλι, τὸ ὁποῖον σήμερον ἐξοδεύεται εἰς τὸν τόπον δι’ ἔλλειψιν καλοῦ ἐψήματος.

3 Ἔλαιον. Ἐλαιῶνα ἔχουν ἡ Κόρινθος, ἡ Περαχώρα,τὰ περὶ τὸ Σοφικόν,ὀλίγα τινὰ ἡ Ζαχόλη καὶ ὁ δῆμος Σικυῶνος, τὸ ὅλον ὡς 100,000 ἐλαιόδενδρα. Ἡ ἐξαγωγὴ ἀναβαίνει εἰς 3,000 βαρέλας, ἤτοι περίπου 150,000 ὀκάδας. Νέα δένδρα φυτεύονται πολλὰ ὀλίγα. Κατὰ τὸν ἐλαιῶνα τῆς Κορίνθου τὸ καλήτερον ἐλαιοτριβεῖον εἶναι τὸ τοῦ Γεωργαντᾶ, σχηματισμένον πρὸ ὀλίγου εἰς τακτικὸν κατάστημα.

4 Μέταξα. Ἡ ἐπαρχίᾳ ὅλη προάγει μόλις 1500 ὀκάδας· ἡ ἐπιμέλεια τῶν Ζαχολιτῶν κάμνει τὸ περισσότερον μέρος αὐτῆς τῆς ποσότητος. Ἐπαρακίνησα εἰς πολλοὺς δήμους τὴν μεταξοποιΐαν.

5 Ὑγρόπισα. Συνάγεται εἰς τὴν Περαχώραν καὶ τὸ Σοφικὸν εἰς ἱκανὴν ποσότητα κατὰ τὴν τῶν ἐμπόρων ζήτησιν καί τὴν ἐκαιρίαν τῶν εἰς τοῦτο ἐργαζομένων.

6 Ξυλεία καύσιμος καὶ ναυπηγήσιμος εἰσάγεται διὰ τοῦ Καλαμακίου (Σχοινοῦντος) εἰς Ἀθήνας καί ἀλλαχοῦ.

7 Περιπλέον ἐξάγει ἄνθρακας, γεννήματα, σφακτά, ὀπωρικὰ, τυρὸν καὶ εἴ τι ἄλλο εἰς μικρὰς ποσότητας εἰς τὴν Ἀργολίδα, τὴν Ἀττικὴν καί ἀλλαχοῦ.

Ἐκ τῶν ἀρχαίων τόπων τῆς ἐπαρχίας ἐπεσκέφθην μέχρι τοῦ νῦν 1 τὰς ἐϋκτιμένας καθ’ Ὅμηρον Κλεωνάς, ἐπὶ λόφου περιοικουμένου πανταχόθεν κατὰ Στράβωνα καὶ κάτοπτον ἀπό τῆς Ἀκροκορίνθου. Σήμερον λέγεται Μολυβωτή, διότι ἀπό τὰ τείχη καί τὰ ὑδραγωγεῖά της ἐξήγαγον κατὰ καιροὺς οἱ περιοικοῦντες τὸν συνδέοντα μόλυβδον, ὁ ὁποῖος ἐχρησίμευσεν καὶ εἰς τὸν τελευταῖον ἐθνικόν μας ἀγῶνα. 2 Τὴν Νεμέαν· λέγεται σήμερον Κολόνναι, πρὸ τοῦ χωρίου Κουτζομόδ, διὰ τὰς σωζομένας στήλας τοῦ ναοῦ τοῦ Διός, ἀξίου θέας κατὰ Παυσανίαν. Αὐτοῦ ἐντὸς ἄλσους κυπαρίσσων ἑωρτάζοντο κατ’ ἔτος τὰ Νέμεα ὑπὸ τῶν Ἀργείων. 3 Τὸν Φλιοῦντα. Σήμερον λέγεται Ῥαχώτισα, ἀπέχουσα ὡς 20 λεπτὰ ἀπό τῆς κωμοπόλεως τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Ὁ Θουκυδίδης ἢ ὁ Ξενοφῶν ἐπαινεῖ τὴν πόλιν ταύτην ὡς δικαίαν, εἰρηνικὴν καὶ πιστὴν εἰς τὰς συμμαχίας της. Σώζονται ὄχι ὀλίγα σημεῖα τῆς ἐκτάσεως καὶ τῆς λαμπρότητός της· ἡ θέσις αὐτῆς εἶναι καλλίστη.

Παρ’ αὐτὴν σώζονται ἐρείπια τῆς ἀρχαίας Ἀραιθυραίας, πόλεως Ὁμηρικῆς, προγενεστέρας τοῦ Φλιοῦντος. Σήμερον λέγεται Πετρί. Αὐτοῦ εἶναι ἡ πηγὴ τοῦ Ἀσωποῦ, τοῦ μεγαλητέρου τῆς Κορινθίας ποταμοῦ, ἐκβάλλοντος παρὰ τὴν Σικυῶνα. Τὰ πολλὰ καὶ καλὰ νερά της, ἡ προσηλιακὴ θέσις καὶ ἡ καλὴ τῆς γῆς ποιότης τὴν ἀποδείχνουν ὄντως ἐρατεινὴν καθὼς τὴν λέγει ὁ Ὅμηρος. Ἡ πεδιὰς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἔλαβε κατ’ ἐποχὰς διάφορα ὀνόματα. Ἀραντία μὲν ἀπό Ἄρατος τοῦ πρώτου οἰκιστοῦ, Ἀραιθυρέα δὲ ἀπό τῆς θυγατρὸς αὐτοῦ, καί τέλος Φλιοῦς ἀπό τοῦ ὁμωνύμου ἀρχηγοῦ μετοικήσαντος αὐτόθι ἐκ Ἀραιθυρέας. Περὶ τὸν Φλιοῦντα σώζονται εἰς διαφόρους τόπους ἀρχαῖα ἐρείπια καί σημεῖα καλῆς οἰκήσεως. 4 Τὴν Στυμφαλίαν· αὐτοῦ σώζεται ὄχι ὀλίγη ὕλη ἐρειπίων τῆς ἀρχαίας καί τῆς Βυζαντινῆς ἐποχῆς· ὁ παραῤῥέων ποταμὸς Στύμφαλος περιήχθη διὰ μακροῦ ὑδραγωγείου καί τινος ὑπονόμου ὑπὸ τὸ διάσελον Σοῦρι εἰς Κόρινθον, ἤτοι ἐν διαστήματι 6 – 7 ὡρῶν ἐπὶ Ἀδριανοῦ. 5 Τὸν Φενεόν, ποτὲ μὲν λίμνην, ποτὲ δὲ γεωργημένην πεδιάδα, τὸ μῆκος 50 σταδίων. Κατὰ τὸν Παυσανίαν ἡ ἀρχαία, ἴσως ἡὉμηρικὴ πόλις, εἶχε κατακλυσθῆ ὑπὸ τῆς λίμνης καί εἶναι ἴσως ἡ ἐπὶ τοῦ λόφου τοῦ νῦν λεγομένου.

Ὑπὸ τὰ ὄρη Ὄρεξιν (Πάρνειαν ἢ Μαυροβοῦνι) καὶ Σκίαθιν (Σαϊτᾶ) κεῖνται τὰ βάραθρα τὰ ὑπὸ τῶν παλαιῶν λεγόμενα καὶ βέρεθρα καί ζέρεθρα, νῦν δὲ καταβόθραι, φυσικοὶ ἢ χειροποίητοι ὑπόνομοι, δι’ ὧν ὁ Ὄλβιος καί Ἀνίας, μικρὸς ποταμὸς τοῦ φενεατικοὺ πεδίου, εἰσδύοντες ἀναδίδουν εἰς τὸν Λάδωνα ἐμβάλλοντα εἰς τὸν Ἀλφειόν. Τοιαῦται ὑποῤῥύσεις καί ἀναβρύσεις ποταμῶν εἶναι εἰς διάφορα ἄλλα μέρη τῆς Ἑλλάδος καί ὅλης τῆς οἰκουμένης. 6 Τὴν Πελλήνην, νῦν Ζούγρα περὶ τὰ Τρίκκαλα.

Περὶ δὲ τῆς Σικυῶνος, πατρίδος τοῦ περιφήμου Ἀράτου καί ἐνδόξων ζωγράφων, πόλεως ἀρχαιοτάτης καί μεγάλης μένει νὰ σημειόσωμεν τὰ δέοντα μετὰ τῆς Κορίνθου.

Ἐν Κορίνθῳ 10 Νοεμβρίου 1838.

ΕΥΘΥΦΡΩΝ.

Δήμος Βέλου Βόχας © {2023}. ALL RIGHTS RESERVED.